Avustralya’da yayınlanan hakemli bir tıp dergisi için 202 çocuk üzerinde yapılan bir araştırma, çölyak bakımından genetik risk altındaki çocukların yüzde 14’ünde bu hastalığın var olduğunu fakat henüz teşhis edilmediğini gösteriyor. Ülke çapındaki çölyak yaygınlığının tam 10 katı olan bu oran, geç teşhisin sonuçları hakkında hem ebeveynleri hem de tıp dünyasını kaygılandırıyor.
Queensland Üniversitesi ile Wesley Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan ve The Medical Journal of Australia (MJA) dergisinde yayınlanan bir araştırma raporu, yakın akrabalarında çölyak hastalığı olan yedi çocuktan birinde bu hastalığın olduğuna; ancak bunun kolay bir şekilde teşhis edilemediğine dikkat çekiyor. Isabel Wynne adlı 8 yaşındaki bir kız çocuğunun tanı alma sürecinden hareketle yapılan söz konusu araştırma, çölyak hastalığının çocuklardaki teşhis süreçlerinde göz ardı edilen belirtilere odaklanıyor. Sadece psikolojik belirtiler sergilediği için Isabel Wynne’a uzun bir süre çölyak hastalığı teşhisi konulamaması, gastroenteroloji dünyası ve çölyaklı ebeveynler için endişe verici yeni bir pencere açıyor.
Yalnızca Geçici Bir Stresten Daha Fazlası…
Avustralyalı Wynne ailesinin yıllar boyunca yaşadığı döngü, çocuklarda çölyak hastalığının neden geç teşhis edildiğine güçlü bir örnek teşkil ediyor. Ailenin küçük üyesi Isabel Wynne, uzun süredir duygusal, sinirli ve asabi davranmasına rağmen ebeveynlerinin bu durumu başlangıçta “yalnızca geçici bir stres” olarak gördüğü paylaşılıyor. Psikolojik belirtilerinin artmasıyla birlikte, Isabel’in karın ağrıları ve aşırı bitkinlik sorunu yaşamaya başladığı da verilen detaylar arasında.
Doktorlar Isabel’in yaşadığı rahatsızlıkları daha çok psikolojik sorunlarla ilişkilendirdiği için küçük kızın çölyak teşhisi almasının yıllar sürdüğü ifade ediliyor. En sonunda Isabel’in annesi Joanne Wynne’in, doktorlara kendisinin çölyak hastası olduğunu söyleyerek kızına da çölyak testi yapılmasını istediği aktarılıyor. Testin sonucunda ise, Isabel’in de çölyak hastalığına sahip olduğu ve tüm bu semptomları çölyak hastalığı sebebiyle yaşadığı ancak ortaya çıkıyor.
Risk Altındaki Tüm Çocuklara Test Yapılması Şart!
Isabel’in yaşadığı durum sebebiyle yapılan ve Avustralya’da türünün ilk örneği olan çalışma, Isabel’in geç tanı almasının aslında normal olabileceğini de gösteriyor. Öyle ki araştırma, yakın akrabalarında çölyak hastalığı olan her yedi çocuktan birinin çölyak hastası olmasına rağmen bu rahatsızlığın doktorlar tarafından kolay bir şekilde teşhis edilemediğine dikkat çekiyor. Ayrıyeten ebeveynlerin bu konuda çok fazla bilinçli olmaması ve doktorlardan özellikle çölyak testi istememesi de teşhisi geciktirebiliyor.
The Medical Journal of Australia dergisinde yayınlanan araştırma, genetik olarak risk altındaki 202 çocuğun yüzde 14’ünün tanı koyulmamış çölyak hastalığına sahip olduğunu gösteriyor. Bu sebeple gastroenterolog James Daveson, birinci derece akrabalarında çölyak hastalığı bulunan 2 yaşın üzerindeki tüm çocuklara test yapılması gerektiğini söylüyor.
Geç Teşhis Edilen Çölyağın Çocuk Sağlığına Etkisi Korkutucu
Doktor James Daveson, çocuklarda geç teşhis edilen çölyak hastalığının yaşam boyu sürecek sağlık sorunlarına yol açabileceğine değiniyor. Daveson, büyüme geriliği, boy kısalığı, kötü diş yapısı, demir eksikliği, kalıcı yorgunluk, beyin bulanıklığı, akademik başarının azalması ve okulu bitirmekte zorlanma gibi riskleri özellikle vurguluyor.
Uzman doktor ayrıca, geç teşhis edilen çölyağın ileriki yaşlarda osteoporoza, yani kemik erimesine yakalanma riskini de artırabileceğini söylüyor. Bu bağlamda Daveson, risk altındaki çocukların sağlıklı gelişimi ve gelecekteki refahı açısından özellikle de risk altındaki çocuklara geç kalınmadan çölyak testi yaptırılmasının önemini tekrar vurguluyor.
Not: Çocuğunuza güvenle verebileceğiniz glutensiz gıda ve atıştırmalıklar arıyorsanız Wefood’un katkısız ve yüksek besin değerine sahip glutensiz ürün çeşitlerini inceleyebilirsiniz.
Kaynaklar:
Richard Muir, Anuj Sehgal, Jason A Tye‐Din, A James M Daveson, “Undiagnosed coeliac disease identified by active case finding in first degree relatives of people with coeliac disease in Australia: a prospective observational study”, The Medical Journal of Australia, 2023. (çevrim içi)
Neelima Choahan, “Coeliac disease is undiagnosed in many genetically-at-risk children, research shows. Here's what to look for”, ABC Network, 2023. (çevrim içi)