Vegan ve vejetaryen beslenme dünya çapında gittikçe daha çok benimseniyor. Peki, siz bu iki terim arasındaki farkın neler olduğunu biliyor musunuz?
Son yıllarda iklim değişikliğinin etkilerini hızla hissetmeye başlamamızla beraber, pek çok kişi beslenme tercihlerini sorgulamaya başladı. Hayvansal gıda sektörünün küresel iklim krizine neden olan sera gazı salınımının yüzde 14,5’inden sorumlu olması, bunun temel sebepleri arasında!
Bir diğer yaygın sebep ise hayvansal kaynakları elde etme sürecinde hayvanların maruz bırakıldığı düşünülen etik dışı faaliyetler. Tüm bu sebepler, vegan ve vejetaryenliği hem beslenme tercihi olarak hem de yaşam felsefesi olarak gitgide yaygınlaştırıyor. Peki, vegan ve vejetaryen nedir? Bu iki kavram arasındaki farklılıklar neler olabilir? Birlikte inceleyelim!
1. Vegan Nedir?
Vegan, hayvanlardan elde edilen hiçbir besini tüketmeyen kişileri ifade ediyor. Et ve et ürünlerinin yanında süt, yumurta, peynir ve bal gibi besinler de veganların tüketmediği ürünler arasında yer alıyor. Etik kaygılara yönelik bir tutum olan veganlıkta, hayvanların ürettiği tüm kaynakların kendilerine ve yavrularına ait olduğunu savunuluyor.
Hayvanlara yönelik sömürünün karşısında durduğunu ifade eden veganlar, beslenme haricinde de tüm hayvansal kaynaklardan uzak duruyor. Örneğin; hayvansal ürün içeren giyim ve bakım ürünleri veganlar tarafından tercih edilmiyor. Hayvanların insanlara keyif vermek için kullanıldığı sirk, akvaryum ve hayvanat bahçesi gibi mekanlar da veganlar tarafından desteklenmiyor.
2. Vejetaryan Nedir?
Vejetaryen, et tüketmeyen kişileri ifade etmek için kullanılıyor. Hem bir diyet modeli hem de bir yaşam felsefesi olarak uygulanabilen vejetaryenlik, Türkçede “etyemezlik” olarak geçiyor. Bu beslenme modeli, veganlık kadar sıkı kurallarla çevrelenmediği için çoğunlukla veganlığa geçiş aşaması olarak görülüyor. Vejetaryenlik kendi içinde altı gruba ayrılıyor. Bunları şu şekilde sıralamak mümkün:
- Lakto vejetaryenlik: Et, et ürünleri ve yumurta tüketilmez. Sadece süt ve süt ürünleri tüketilir.
- Ovo vejetaryenlik: Et, et ürünleri, süt ve süt ürünleri tüketilmez. Sadece yumurta tüketilir.
- Lakto-ovo vejetaryenlik: Et ve et ürünleri tüketilmez. Sadece yumurta ile süt ve süt ürünleri tüketilir.
- Pesko vejetaryenlik (Pesketaryenlik): Kırmızı et ve kanatlı hayvan eti tüketilmez. Sadece deniz ürünleri tüketilir.
- Pollo vejetaryenlik: Kırmızı et ve deniz ürünleri ile bunlardan üretilen ürünler tüketilmez. Ancak kanatlı hayvan eti tüketimine izin verilir.
- Pesko-pollo vejetaryenlik: Sadece kırmızı et tüketilmez. Kanatlı hayvan eti ve deniz ürünleri tüketimi serbesttir.
3. Vegan ve Vejetaryen Farkı Nedir?
Vegan ve vejetaryenlik tanımlarına bakıldıktan sonra esasında bu iki beslenme modeli arasındaki farklar kolaylıkla anlaşılabiliyor. Bahsettiğimiz gibi veganlar peynir, bal, yoğurt, kaymak vb. hiçbir hayvansal gıda tüketmiyor. Buna karşılık vejetaryenler, beslenmesinde genel olarak sadece et tüketimini sınırlandırıyor.
Vejetaryenler etlerden temin edemediği önemli besin öğelerini diğer hayvansal gıda çeşitlerinden elde edebiliyor. Veganların sağlıklı bir beslenmeye sahip olabilmesi için ise önemli tüm bileşenleri bitkisel kaynaklardan sağlaması gerekiyor. Bunun yanı sıra veganlık, vejetaryenliğe kıyasla daha kapsamlı bir yaşam felsefesini oluşturuyor. Veganlıkta giyim, kozmetik, temizlik vb. tüm ihtiyaçlar için “vegan” etiketli ürünler kullanılıyor. Fakat vejetaryenlik genel manada bu kadar kapsamlı olmuyor.
Editörün Önerisi: Yüzde 100 bitkisel bir ürün olan Wefood Organik Hindistan Cevizi Yağı hem beslenmede hem de kişisel bakımda kullanılabilmesi sayesinde veganlar için ideal bir ürün seçeneği oluyor.
4. Veganların Yiyeyebileceklerine Örnekler Nelerdir?
Sınırlı bir beslenme modeline sahip olan veganların pek fazla gıda alternatifine sahip olmadığı düşünülüyor. Esasında bu son derece yanlış bir düşünce! Çünkü doğanın sunduğu tüm meyve, sebze, yemiş vb. ürünler veganlar tarafından rahatlıkla tüketilebiliyor. Aynı zamanda Türk mutfağı da vegan beslenmesine son derece elverişli mutfaklardan biri.
Hayvansal ürün bulunmayan tariflerin tümü, bitkisel yağ çeşitlerinin kullanılmasıyla veganlar için uygun hale geliyor. Aynı zamanda pek çok yemek çeşidinin veganize edilmiş versiyonu bulunuyor. Örneğin; vegan hamburger, vegan karnıyarık vb. tarifler veganlar için ideal birer alternatif. Hayvansal ürün bulunmayan tüm gıdalar veganlar tarafından rahatlıkla tüketilebiliyor. Örneğin; vegan yağlar tüm vegan tariflerde güvenle kullanılabiliyor. Vegan şekersiz fıstık ezmesi gibi ürünler ise vegan beslenmesine keyifli alternatifler katıyor.
Wefood, vegan etiketli ürünleri ile hem beslenmede hem kişisel bakımda birçok alternatif sunuyor. Haydi, siz de hiç beklemeden Wefood dünyasına “Merhaba!” deyin!
Kaynaklar: